“Het begon met last in mijn onderrug. Een hernia, dachten de dokters”, zegt Maarten, een ingenieur uit het Gentse en een van de proefpersonen. Maar al snel kwam daar mijn rechtervoet bij, mijn pols ook, mijn linkerelleboog, mijn schouder… Het deed zo veel pijn dat ik amper nog op mijn werk geraakte. Wanneer ik uit mijn auto stapte op de parking, moest ik eerst vijf minuten bekomen. Ik was enorm vermoeid en zat er mentaal helemaal door.”
In het UZ Gent stelden de dokters spondyloartritis vast, een type reuma dat vooral jongen mensen treft. Het gaat om een chronische ontsteking van de gewrichten, met grote zwellingen en hevige pijn door een fout in het afweersysteem. “Ik maakte me op voor levenslange behandelingen met ontstekingsremmers en cortisone”, zegt Maarten. “Godzijdank is me dat allemaal bespaard gebleven.”
Maarten kreeg de diagnose begin 2014. Kort daarna kon hij in de studie stappen. Resultaat: hij neemt al bijna vier jaar géén medicatie meer en is volledig genezen. “En zeggen dat ik eerst nog twijfelde of zo’n studie wel een goed idee was wegens het risico op bijwerkingen.”
Niet langer goedkoopste optie
Twijfel die achteraf onnodig blijkt. De meest recente resultaten van de studie zijn zopas verschenen in het vakblad Arthritis and Rheumatology. Tot in het buitenland dus is het enthousiasme groot. In totaal namen 60 patiënten deel. “Normaal behandelen we hen met klassieke, goedkopere medicatie die dateert uit de jaren 70 en 80”, zegt professor Philippe Carron. Hij voerde het onderzoek samen uit met zijn collega’s Dirk Elewaut en Filip Van den Bosch. “Maar je moet drie tot zes maanden wachten om te weten of die werkt, én vaak is dat niet zo.”
De proffen maakten in de plaats daarvan gebruik van golimumab, een krachtiger geneesmiddel dat 12 500 euro per jaar kost. Bovendien gaven ze dat medicijn al kort na de diagnose. In principe krijgen patiënten het middel pas later, als de klassieke medicatie faalt. “Het wordt ook alleen dan terugbetaald”, zegt Carron. Maar zo gaat kostbare tijd verloren. Dankzij de nieuwe aanpak is drie vierde van de patiënten na zes weken vrij van symptomen. En meer dan de helft die na een korte kuur met de medicatie stopte, is jaren later nog steeds kerngezond.
“Een fantastisch resultaat dat perspectieven opent”, zegt professor Elewaut. Er zijn wel nog extra studies nodig om de resultaten te bevestigen, met meer proefpersonen en voor andere soorten (ontstekings)reuma. “Maar in alle geval is er nu een perspectief op genezing voor een ziekte die staat omschreven als een aandoening die mensen levenslang invalideert.”
Meer dan een ziekte van oudjes
Reuma is niet één ziekte maar een verzamelnaam voor 200 verschillende ziekten. Alle aandoeningen van de gewrichten, spieren en pezen vallen onder de noemer.
De meest gekende vorm is reumatoïde artritis, een ernstige en chronische ontsteking van de gewrichten die ontstaat doordat het afweersysteem het eigen lichaam aanvalt. Ongeveer één procent van de bevolking, meer dan 100 000 Belgen dus, krijgt er ooit mee te maken. Reumatoïde artritis komt voor op álle leeftijden, het is dus geen ziekte van oudjes.
Spondyloartritis, het type waartegen twee Gentse proffen een doorbraak forceerden, is dan weer een ziekte die typisch op jonge leeftijd al begint, tussen de 15 en 45 jaar. Ook deze aandoening treft zowat één procent van de bevolking, al zijn er geen precieze cijfers.
Een derde gekende vorm van reuma is artrose. Die komt wel meer voor bij oudere mensen. Tussen de 20 en 40 procent van de bevolking krijgt ermee te maken boven de 75 jaar. Bij artrose is er geen sprake van ontstekingen maar wel van slijtage van één of meerdere gewrichten, met name van het kraakbeen.
